Skierowanie pracowników na badania okresowe w okresie zawieszenia obowiązku ich wykonywania w związku z COVID-19
22.07.2020
Czy nadal obowiązuje, wprowadzone w związku z COVID-19, czasowe zawieszenie obowiązku wykonywania badań okresowych pracowników? Co w sytuacji, gdyby pracodawca chciał skierować pracowników na badania w okresie obowiązującego zawieszenia? Czy nie narazi się na kłopoty, gdyby w ich trakcie pracownik zaraził się koronawirusem?
W terminie, w którym odpowiedź jest udzielana, nadal obowiązują – wprowadzone w związku z COVID-19 – czasowe modyfikacje w zakresie badań profilaktycznych pracowników. W praktyce jednak coraz więcej jednostek medycyny pracy decyduje się na przeprowadzanie badań okresowych pracowników. Przepisy zawieszają obowiązek badań okresowych, jednak wydaje się, że badania takie mogą być przeprowadzane jako dobrowolne (tj. za zgodą pracodawcy i pracownika). Za bezpieczeństwo pacjentów podczas takich badań odpowiada jednostka medycyny pracy, z którą pracodawca zawarł umowę o profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
W związku z epidemią koronawirusa wiele placówek medycyny pracy zostało zamkniętych lub poważnie ograniczyło wykonywanie badań profilaktycznych. Jednak mimo takich utrudnień niezbędne badania profilaktyczne mogą nadal być wykonywane.
Tarcza antykryzysowa zawiesza obowiązek wykonywania badań okresowych
Przepisy antykryzysowe wprowadziły „awaryjny” tryb przeprowadzania badań wstępnych oraz kontrolnych jednocześnie czasowo zawieszając obowiązek wykonywania badań okresowych. Stanowią one, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, wykonywanie profilaktycznych badań okresowych ulega zawieszeniu.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu. Takie zawieszenie oznacza w praktyce, że badań okresowych się nie przeprowadza, a w mojej ocenie jest to równoznaczne z czasowym brakiem obowiązku badań.
Czytaj również:
Orzeczenie innego profilaktyka wydane w okresie epidemii – jak długo zachowuje ważność >>
Przy takim rozumieniu nadal obowiązującego w terminie udzielania niniejszej odpowiedzi przepisu art. 12a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dopuszczalne byłoby kierowanie na takie badania za zgodą pracownika. Choć zaznaczyć należy, że istnieją też przeciwne poglądy negujące taką możliwość.
Jeśli pracownik wyrazi zgodę na takie badanie, a jednostka medycyny pracy, a którą pracodawca podpisał umowę o profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami wykonuje badania okresowe, to w mojej ocenie za bezpieczeństwo pracownika podczas badań odpowiada jednostka medycyny pracy (wprowadzenie procedur ograniczających kontakt pacjentów między sobą w poczekalniach, zapewnienie płynu do dezynfekcji rąk, itp.).
Badania wstępne i kontrolne w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
W przeciwieństwie do badań okresowych, badania wstępne i kontrolne mogą być wykonywane w trybie „awaryjnym”. W razie braku dostępności lekarza profilaktyka wymienione badania może przeprowadzić inny lekarz wydając orzeczenie, które włącza się do akt osobowych pracownika. Takie orzeczenie jest „czasowe” i traci swoją moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii (art. 12a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).
Orzeczenia lekarskie z badań profilaktycznych
Dotychczasowe orzeczenia lekarskie z badań profilaktycznych pracowników (wstępnych, okresowych i kontrolnych), których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (art. 31m ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).
Katarzyna Wrońska-Zblewska
