Czas pracy niepełnosprawnego pracownika określa ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz Kodeks pracy w zakresie w niej nieuregulowanym. Konkretna ilość godzin do przepracowania dobowo i tygodniowo przez niepełnosprawnych pracowników zależy od decyzji lekarza profilaktyka i rozkładu czasu pracy pracownika.
Zasadą jest, że czas pracy niepełnosprawnego pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin przeciętnie tygodniowo. Jednakże pracownicy niepełnosprawni w stopniu umiarkowanym lub znacznym mogą korzystać z obniżonej normy czasu pracy wynoszącej 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo (jest to nadal pełny etat dla tych pracowników).
Warunkiem skorzystania z obniżonych norm czasu pracy jest decyzja lekarza profilaktyka lub – w razie jego braku – lekarza sprawującego opiekę nad pracownikiem.
Decyzja ta wydawana jest w formie zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy wobec konkretnego pracownika. W praktyce więc dobowy czas pracy niepełnosprawnych może wynosić – w zależności od okoliczności – 8 lub 7 godzin, a tygodniowy czas pracy odpowiednio 40 lub 35 godzin.
Ilość godzin do przepracowania w całym okresie rozliczeniowym ustala się natomiast według zasad określonych w art. 130 kp. A więc:
Tak ustalony wymiar czasu pracy powinien nadto uwzględniać święta przypadające w inny dzień niż niedziela (obniżające wymiar czasu pracy o 8 lub 7 godzin) oraz usprawiedliwione nieobecności w pracy, np. urlop wypoczynkowy, zwolnienie lekarskie (obniżające wymiar czasu pracy o ilość godzin przypadających do przepracowania w tym okresie, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy pracownika).
Niepełnosprawny nie może pracować w porze nocnej i w nadgodzinach. Jednakże przepisy dopuszczają wyjątki. Praca w nadgodzinach, powyżej 8 (lub 7) godzin na dobę lub w porze nocnej jest dopuszczalna w przypadku:
W powyższych przypadkach pracownicy niepełnosprawni (nawet w stopniu umiarkowanym lub znacznym) mogą pracować np. w równoważnym systemie czasu pracy, z możliwością wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę.
Osoby niepełnosprawne zatrudnione na część etatu, powinny przepracować ilość godzin proporcjonalną do wymiaru czasu pracy.
Przykład: Pracodawca zatrudnia na pełny etat niepełnosprawnego, który nie korzysta ze skróconych norm czasu pracy i obowiązuje go jednomiesięczny okres rozliczeniowy
Powinien on w kwietniu 2014 r. przepracować 168 godzin: 40 godzin x 4 tygodnie + (8 godzin x 2 dni za 29 i 30 kwietnia) – (8 godzin x 1 dzień za 21 kwietnia 2014 r., tzn. II dzień Świąt Wielkanocnych) = 168 godzin.
Przykład: Pracodawca zatrudnia niepełnosprawnego na 1/2 etatu w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym
Powinien on w kwietniu 2014 r. przepracować 84 godziny (1/2 z 168 godzin).
O rozkładzie czasu pracy tego pracownika na poszczególne dni pracy decyduje system czasu pracy, którym jest objęty oraz – w niektórych przypadkach – lekarz profilaktyk lub lekarz leczący pracownika. Jeżeli bowiem pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy pięć dni w tygodniu, powinien on pracować pięć dni tygodniu po 4 godziny. Jeżeli zaś – za zgodą lekarza – pracuje np. w systemie równoważnym z możliwością wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę – rozkład czasu pracy pracownika musi uwzględniać 84 godziny w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym, np. 8 dni po 10 godzin i 1 dzień 4 godziny.
Przykład: Pracodawca zatrudnia niepełnosprawnego korzystającego z obniżonych norm czasu pracy, na 3/4 etatu, w podstawowym czasie pracy, w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym
Wówczas taki pracownik może przepracować 110 godzin i 15 minut w kwietniu (3/4 ze 147 godzin = 110,25, czyli przeliczając ułamki dziesiętne na godziny - 110 godzin i 15 minut), co daje 5 godzin 15 minut dobowo.
35 godzin x 4 tygodnie + (7 godzin x 2 dni za 29 i 30 kwietnia) – (7 godzin x 1 dzień za 21 kwietnia, tzn. II dzień Świąt Wielkanocnych) = 147 godzin.
Katarzyna Wrońska-Zblewska