Roczny limit godzin nadliczbowych
Roczny limit godzin nadliczbowych nie może przekraczać 416 godzin. Jednak w opinii MPiPS powinien być on jeszcze pomniejszony o godziny urlopu wypoczynkowego.
Co do zasady, praca w godzinach nadliczbowych, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, nie może przekraczać w ciągu roku 150 godzin. Ograniczenie to nie dotyczy godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z prowadzeniem akcji ratowniczej lub usuwaniem awarii. Z tych powodu pracownicy mogą świadczyć pracę nadliczbową w wyższym wymiarze.
Do rocznego limitu godzin nadliczbowych wlicza się wszystkie nadgodziny, niezależnie od:
- tego, czy pracownik wykonywał taką pracę w dniu roboczym, w niedzielę lub święto czy w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy,
- formy rekompensaty nadgodzin (dodatkiem lub czasem wolnym),
- tego, u ilu pracodawców był zatrudniony (jeśli np. pracownik w ciągu roku kalendarzowego pracował najpierw u jednego, a potem u drugiego pracodawcy, to nadgodziny, które miał u pierwszego pracodawcy, pomniejszają dopuszczalną liczbę nadgodzin, jakie może mu zlecić drugi pracodawca; dlatego też informację o liczbie nadgodzin podaje się w świadectwie pracy, w rubryce „Informacje uzupełniające”).
Niemniej jednak w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, dopuszczalne jest ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż wyżej określona.
Maksymalna liczba, do jakiej można podwyższyć 150-godzinny limit godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym, wyznaczona jest pośrednio przez maksymalny 48-godzinny tygodniowy limit pracy. Oznacza to, że limit godzin nadliczbowych w żadnym wypadku nie może przekroczyć 416 godzin na dany rok kalendarzowy (52 tygodnie w roku x 8 godzin). Jednak Ministerstwo Pracy wyraża opinię, że liczbę tę trzeba jeszcze pomniejszyć o roczny urlop wypoczynkowy pracownika.
Ustalając większą liczbę godzin nadliczbowych niż 150 pracodawca powinien uwzględnić to, że pracownikom przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 lub 26 dni. Maksymalny limit może zatem zostać wskazany w wysokości 384 godzin (od 52 tygodni w roku odejmuje się 4 tygodnie urlopu, co daje 48 tygodni, które należy pomnożyć przez dopuszczalną maksymalną liczbę godzin nadliczbowych przeciętnie w tygodniu w okresie rozliczeniowym, czyli 8). Natomiast u pracowników korzystających z 26-dniowego urlopu wypoczynkowego maksymalny limit wynosi 376 godzin (od 52 tygodni odejmujemy 5 tygodni urlopu, co daje 47 tygodni, które mnoży się przez 8 godzin nadliczbowych).
Należy podkreślić, że tak ustalony maksymalny limit nie zawsze będzie wykorzystany w praktyce, ponieważ poza rocznym limitem ograniczenia w pracy nadliczbowej wynikają również z konieczności przestrzegania normy przeciętnie 48 godzin tygodniowo w każdym okresie rozliczeniowym
(pismo Departamentu Prawa Pracy MPiPS z 13 listopada 2008 r., sygn. DPR-III-079-612/TW/08).
art. 151 § 3 i § 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
