Przedłużenie umowy do dnia porodu a nowe limity umów na czas określony

Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1220) wprowadza nowe ograniczenia w zakresie zatrudniania pracowników na podstawie umów o pracę na czas określony, które zaczną obowiązywać 22 lutego 2016 r.

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca będzie mógł zawrzeć z pracownikiem nie więcej niż trzy umowy na czas określony, a łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów nie będzie mógł przekroczyć 33 miesięcy.

Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy będzie się uważać za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony będzie dłuższy niż 33 miesiące lub liczba zawartych umów przekroczy trzy, będzie się uważać, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie ww. okresu lub od dnia zawarcia czwartej umowy na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Konsekwencją naruszenia ww. limitów zatrudnienia na podstawie umowy (umów) na czas określony będzie więc przekształcenie łączącej strony umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony.

Jednocześnie art. 177 § 3 Kodeksu pracy stanowi, że umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Obowiązek przedłużenia umowy o pracę dotyczy tych przypadków, gdy planowany termin porodu przypada po upływie okresu, na jaki zawarto umowę, a ponadto w dacie rozwiązania umowy pracownica byłaby w ciąży dłużej niż trzy miesiące. Przedłużenie umowy następuje z mocy prawa, bez konieczności dokonywania dodatkowych czynności ze strony pracodawcy. Przedłużenie umowy do dnia porodu nie jest więc zależne ani od woli pracodawcy, ani pracownicy. Nie ma też potrzeby zawierania nowej umowy o pracę czy przedłużania aneksem czasu trwania obowiązującej umowy.

Przepis art. 177 § 3 Kodeksu pracy znajdzie zastosowanie również w sytuacji, gdy przedłużenie umowy miałoby prowadzić do naruszenia limitu czasowego zatrudnienia na podstawie umowy (umów) na czas określony. W takim jednak przypadku nie dojdzie do przekształcenia umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony.

Regulacja art. 177 § 3 Kodeksu pracy ma charakter szczególny, a jej celem jest zagwarantowanie pracownicy pozostawania w stosunku pracy do dnia porodu, w przypadku gdy umowa o pracę zawarta na czas określony (lub na okres próbny przekraczający miesiąc) miałaby rozwiązać się po upływie trzeciego miesiąca ciąży. Dzień porodu jest w takim przypadku ostatnim dniem zatrudnienia.

Ponieważ do przedłużenia umowy o pracę dochodzi z mocy prawa, bez konieczności aneksowania umowy czy zawierania nowej umowy o pracę, przedłużenie do dnia porodu trzeciej umowy o pracę na czas określony nie będzie oznaczać zawarcia kolejnej (czwartej) umowy, a co za tym idzie, nie będzie prowadzić do naruszenia limitu liczby umów na czas określony zawartych między tymi samymi stronami stosunku pracy.

W związku z przedłużeniem umowy o pracę do dnia porodu może natomiast dojść do przekroczenia 33-miesięcznego okresu zatrudnienia na podstawie umowy (umów) na czas określony. Będzie to jednak spowodowane zastosowaniem bezwzględnie obowiązującego przepisu Kodeksu pracy, a nie wynikiem działań stron stosunku pracy.

Ponadto zauważyć należy, że art. 177 § 3 Kodeksu pracy przewiduje przedłużenie umowy jedynie do dnia porodu. Sprzeczne z ratio legis tego przepisu byłoby więc uznanie, że w razie przekroczenia maksymalnego okresu zatrudnienia na podstawie umów na czas określony w związku z przedłużeniem umowy do dnia porodu dochodzi do przekształcenia tej umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony.