Ochrona przedemerytalna pracownika, który posiada już prawo do emerytury
Pracownik urodzony w lutym 1954 r. uzyskał wg ustawy emerytalnej prawo do przejścia na emeryturę. Pracownik nie ma jednak zamiaru dobrowolnie kończyć swojej aktywności zawodowej, co po stronie pracodawcy zrodziło pewien problem natury organizacyjnej. Czy pracodawca może zastosować wypowiedzenie warunków pracy i płacy i zaproponować zmianę etatu z pełnego na 1/2? Czy też ze względu na obowiązujący powszechny wiek emerytalny (67 lat) pracownik będzie nadal objęty ochroną przedemerytalną? Jak właściwie postąpić w danej sytuacji ?
Pracownik, o którym mowa w pytaniu, nie korzysta już ze szczególnej ochrony stosunku pracy, co powoduje, że można mu wypowiedzieć warunki pracy lub płacy na zasadach ogólnych.
Pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, korzysta ze szczególnej ochrony stosunku pracy. Takiemu pracownikowi, z wyjątkiem ściśle określonych w przepisach prawa sytuacji, nie można zarówno wypowiedzieć umowy o pracę, jak i zastosować wobec niego wypowiedzenia zmieniającego.
Jest prawo do emerytury – nie ma ochrony
Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym kończy się jednak z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego. Oznacza to, że pracownik, który posiada wiek emerytalny i ma faktyczne lub potencjalne (w sytuacji gdy nie złożył jeszcze wniosku o emeryturę) prawo do emerytury nie korzysta już ze szczególnej ochrony stosunku pracy. Jeśli więc taki pracownik nadal pracuje – zarówno w zakresie wypowiedzenia definitywnego, jak i wypowiedzenia warunków pracy i płacy – będzie traktowany tak jak każdy inny pracownik niepodlegający szczególnej ochronie.
Wiek emerytalny pracownika, o którym mowa w pytaniu wynosi 60 lat i pięć miesięcy, co oznacza, że pracownik ten nabył prawo do emerytury w lipcu 2014 r. Wówczas też skończyła się szczególna ochrona stosunku pracy. Po tej dacie pracownik ten powinien być traktowany tak jak każdy inny, niepodlegający szczególnej ochronie. Oznacza to, że można mu wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Oczywiście należy pamiętać, że takie wypowiedzenie, tak jak w każdym innym wypadku, musi być uzasadnione. Należy pamiętać, że samo osiągniecie wieku emerytalnego nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie.
Osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę
(uchwała Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r., sygn. akt II PZP 13/08).
Czasem można zmienić warunki zatrudnienia chronionemu pracownikowi
Na marginesie należy zaznaczyć, że w pewnych sytuacjach wypowiedzenie warunków pracy lub płacy dopuszczalne jest wobec pracownika podlegającego ochronie w okresie przedemerytalnym. Wypowiedzenia zmieniającego wobec takiego pracownika można dokonać w razie:
-
wprowadzenia nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
-
stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do jej wykonywania
-
konieczności rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika bądź przeprowadzenia zwolnień grupowych (gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników),
-
ogłoszenia upadłości bądź likwidacji pracodawcy.
art. 39, art. 411 § 1, art. 42, art. 43 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: z.U. z 2014 r. poz. 1502),
art. 24 ust. 1, ust. 1a pkt 6 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, ze zm.),
art. 18 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r., poz. 637),
art. 1, art. 5 ust. 5 pkt 1, art. 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844, ze zm.).
Bartosz Miszewski
