Pracownik uległ wypadkowi przy pracy. Otrzymał ZUS ZLA na 36 dni - wypłacono mu wynagrodzenie chorobowe 80% i zasiłek chorobowy 80% za 3 dni (w jednym miesiącu pracownik otrzymał wynagrodzenie chorobowe i zasiłek, więc były zastosowane koszty uzyskania przychodu i potrącona składka zdrowotna). Pracownik rozwiązał umowę o pracę.
Czy dokonując korekty (wypłata wyrównania do 100% zasiłku) pracodawca powinien uwzględnić koszty uzyskania przychodów w sytuacji, gdy różnica wypłacana jest osobie, która nie pozostaje już w stosunku pracy? Czy w sytuacji, gdy pracownikowi wypłacony zostanie tylko zasiłek z ubezpieczenia wypadkowego, korekta listy płac będzie również dotyczyła składki zdrowotnej?
Jeśli wynagrodzenie wypłacone po ustaniu stosunku pracy pozostaje w ścisłym związku z łączącym pracownika stosunkiem pracy i stanowi przychód ze stosunku pracy, pracodawca ma prawo zastosować koszty uzyskania przychodów. Zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu nie stosuje się, gdy pracownik (były pracownik) nie osiągnął w danym miesiącu żadnych przychodów ze stosunku pracy, np. otrzymał wyłącznie zasiłek. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych.
Na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pracodawca jako płatnik ma obowiązek obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy.
Podstawę opodatkowania stanowi dochód, którym są uzyskane w ciągu miesiąca przychody oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne.
Wysokość potrącanych przez płatnika kosztów uzyskania przychodu ze stosunku pracy wynosi :
Pracownicze koszty uzyskania przychodów - tylko do przychodów ze stosunku pracy!
Zryczałtowane koszty uzyskania przychodów przysługują pracownikowi w przypadku uzyskiwania przychodów ze stosunku pracy, a więc również w sytuacji, gdy pracownikowi wypłacane jest, na podstawie przepisów art. 92 Kodeksu pracy, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy na skutek choroby.
Pracodawca nie może odliczyć kosztów uzyskania przychodów w sytuacji, gdy pracownik w ciągu miesiąca uzyskuje wyłącznie przychody kwalifikowane jako przychody z innych źródeł, a za takie uważany jest np. zasiłek chorobowy. Odliczenie kosztów uzyskania przychodów jest jednak możliwe, jeśli pracownik oprócz zasiłku chorobowego uzyska przychody, które są zaliczane do przychodów ze stosunku pracy, a więc np. wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie chorobowe, premię, nagrodę.
W praktyce bardzo często zdarzają się sytuacje, tak jak w przypadku przedstawionym w pytaniu, że wynagrodzenie pracownika wypłacane jest w miesiącu, w którym pracownika i pracodawcę nie łączy już stosunek pracy. Jednak dla możliwości zastosowania kosztów uzyskania przychodów nie ma znaczenia, że faktyczna wypłata nastąpi w miesiącu, w którym pracownik nie pozostaje już w stosunku pracy. Jeśli wypłacone wynagrodzenie jest ściśle związane z łączącym wcześniej pracownika stosunkiem pracy i stanowi przychód ze stosunku pracy określony w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pracodawca ma prawo zastosować zryczałtowane koszty uzyskania przychodów.
W sytuacji przedstawionej w pytaniu pojawiła się jeszcze jedna wątpliwość. Pracodawca sporządził korektę listy płac, w której pierwotnie zastosowano u pracownika zryczałtowane koszty uzyskania przychodów. Postąpił on zgodnie z zasadą, że obliczając zaliczkę na podatek dochodowy ma prawo odliczyć koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że pracownik uzyskał w miesiącu przychód kwalifikowany jako przychód ze stosunku pracy. Po sporządzeniu listy płac pracodawca uzyskał informację, z której wynikało, że pracownikowi zamiast wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego powinien zostać wypłacony zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. W konsekwencji we wrześniu pracownik nie uzyskał przychodów, które mogą być kwalifikowane jako przychody ze stosunku pracy.
Zatem, jeśli pracownik nie uzyskał w miesiącu przychodów ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust.1 updof, tylko przychody z innych źródeł, takie jak np. zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, nie przysługuje mu prawo do odliczenia miesięcznej kwoty kosztów uzyskania przychodów.
Wprowadzone zmiany spowodują również konieczność sporządzenia korekty składki zdrowotnej, której podstawę stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów art.12 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po potrąceniu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe ze środków ubezpieczonego. Zasiłek z ubezpieczenia chorobowego, jako przychód z innych źródeł, nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Od dnia 1 do 30 września 210 r. pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim, uzyskując z tego tytułu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego w kwocie 1.319 zł. Ponieważ kwota wypłaconego świadczenia jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, od wypłaconego świadczenia płatnik powinien obliczyć i pobrać tylko zaliczkę na podatek dochodowy:
» 1.319 zł x 18% = 237,42 zł,
» 237,42 zł - 46,33 zł = 191,09 zł, po zaokrągleniu 191 zł,
» 1.319 zł - 191 zł = 1.128 zł.
» art. 12 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 22 ust. 2, art. 31, art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307),
» art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027),
» art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).
Barbara Tomaszewska